Uitgestrekt lag ik in het zand. Ik had me nooit beseft dat er zoveel waren. Duizenden en daarachter nog eens duizenden sterren zag ik. Het was adembenemend. De woestijn was in sneltempo donker geworden maar toen ik omhoog keek verscheen dit schitterende licht aan de hemel. Hier, zonder stadsverlichting, kon ik het pas echt zien. Ik was in Marokko en lag op mijn rug in de Sahara.

‘Alleen als je het donker toelaat, ben je in staat de sterren te zien’

Daar lag ik als jonge vrouw op backpack reis. Nu, twintig jaar later, dringt de betekenis van wat ik toen zag tot me door. Alleen in het donker zie je de lichtpunten die je anders niet kunt zien; de antwoorden, je groeimogelijkheden, nieuwe wegen. Die wijsheid wordt in het donker bewaard.

Als je maar gelukkig bent
Het probleem is dat we met z’n allen gericht zijn op licht. En dat kan je vertalen als plezier hebben, leuke dingen doen, houden van gemak. We hebben ons ontpopt tot professionele gelukszoekers die willen lachen, festivals bezoeken, lol maken en onbezorgd leven. En hoe heerlijk is het om dat te ervaren, dat is toch de ‘jus’ van het leven nietwaar? Daar wil je continue zijn.

Maar dat gaat niet.

Je bent dan alleen maar aan het gáán. Ons lichaam kan simpelweg niet continue hetzelfde tempo aanhouden. Het wil ook rusten en herstellen; op fysiek, emotioneel en spiritueel niveau. Bomen blijven ook niet continue groeien, anders zouden ze inmiddels de hemel aanraken. Die groeien in de lente en zomer en stoppen daarmee in de herfst en winter. En daarom gaat het mis bij veel mensen. Omdat we liefst alléén zomer willen lopen we de schoonheid mis die verborgen ligt in dat waardevolle donker. Je gebruikt zo de helft van wat je zou kunnen hebben of zijn. Licht en donker zijn uitersten; maar wél twee verschillende kanten van hetzelfde.

Je lichaam gaat moeilijk doen
Gelukkig zijn lijkt wel de ‘ziekte’ van deze tijd. Alleen als we onze donkere kant onderdrukken vervormt die en manifesteert zich als onbalans. Wat leidt tot zowel emotionele als fysieke pijn en ongemak. Niet gek dus dat er zoveel mensen klachten hebben en opgebrand (burn-out) raken. We vrezen het donker, omdat we niet zeker weten wat we daar vinden. Maar worden we daarvan echt gelukkiger? Door het donker uit de weg te gaan? Hoeveel energie zou dat kosten denk je? Wat doet dat met een lichaam?

Het gevreesde donker
Emoties en pijn zitten bij de meeste mensen in de categorie donker. We zien het als slecht of negatief. Maar vooral doodeng om mee aan de slag te gaan. Ik zie het anders. Eigenlijk is het gewoon de manier van het lichaam om aandacht te vragen en zo stuurt het ons berichten. Als je het zo bekijkt worden onze symptomen mooie onthullende inzichten in wat ons lichaam en psyche nodig hebben om in balans te zijn.

‘Practice what you preach’ zei mijn man deze zomer tegen mij toen ik al 3 dagen met barstende hoofdpijn, zere schouders en nek rondliep. Al zijn massages ten spijt kon ik mezelf nauwelijks gezellig noemen. Wat zat er toch vast? Na dagen worstelen ging mijn knop om. Ik pakte mijn yogamat en ging in de prachtige tuin van onze accommodatie zitten. Ik heb mijn adem en aandacht naar de zere plekken gebracht en heb me afgestemd op de pijn. Hoe wilde het bewegen? Wat wilde eruit? Ik liet het komen en al snel rolden de tranen over mijn wangen; verdriet van lang geleden kwam naar buiten. Binnen een halfuur was ‘het gepiept’ en de rest van de vakantie heb ik geen hoofdpijn meer gehad.

Ook mensen zijn natuur
Donker is niet naar. Maar waardevol. Het vraagt je slechts om rustig en stil te worden en naar binnen te gaan. De natuur laat precies zien wat de bedoeling is: in de zomer is er volop licht dat vraagt om lekker buiten en actief te zijn. In de winter is er meer donker en dat maakt dat je je terugtrekt in je huis, onder een dekentje op de bank een boek leest en meer slaapt. Onze energie neemt af en roept je naar binnen. Hmmm heerlijk.

Dat is de balans van de aarde en die is overal: nacht en dag, zon en maan, eb en vloed. Bij ons mensen werkt het net zo, want wij zíjn natuur en horen bij dat systeem. Al lijkt het wel of we dat vergeten zijn. Gelukkig zie ik om me heen wel verandering; vrouwen die weer met de cyclus van de maan gaan leven bijvoorbeeld. Die overigens exact samenvalt met de menstruatiecyclus van een vrouw. Maar daarover een andere keer.

Gebruik je angst als motor, niet als rem
Alles wat vorm heeft werpt een schaduw. Balans vinden we als we de dingen laten samenwerken. Onttrek je niet aan je worsteling met je donkere schaduw. Durf je ogen te openen en heb vertrouwen in je eigen kracht. Je wilt moedig zijn, maar je bent ook bang. Gebruik je angst als motor, niet als rem. Sluit vriendschap met je schaduw. Hoe? Door stil te worden, te mediteren, te wandelen of dansen zonder woorden. Je verdriet toe te laten, zelf met je pijn aan de slag te gaan, onder begeleiding of alleen.

‘Het goede ontspringt van binnen en ligt altijd klaar om opgegraven te worden – Marcus Aurelius’

Het donker is ongelofelijk waardevol, én onderdeel van jou. Ga erheen en wie weet, vind je dan wel meer geluk dan je ooit voor mogelijk hield.

Meer lezen?
Hoe je je draken kunt bevrijden
Een andere kijk op pijn
Gevoelens en emoties